بیودیزل یکی از جایگزین‌هایی است که برای گازوییل در کامیون‌ها استفاده می‌شود. این سوخت از منابع تجدیدپذیر مختلفی تولید شده و نسبت به سایر جایگزین‌ها گزینه در دسترس تری است.
امروز جهان با چالش‌های بزرگی چون آلودگی هوا، گرمایش زمین و کاهش منابع انرژی روبه‌روست. یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش آلودگی و انتشار گازهای گلخانه‌ای، سوخت‌های فسیلی مانند گازوییل بوده که در وسایل نقلیه سنگین از جمله کامیون‌ها کاربرد زیادی دارند.
کامیون‌ها عامل مهمی در حمل و نقل بار هستند، اما در عین حال مصرف بالایی از سوخت‌های فسیلی داشته و سهم زیادی در تولید آلاینده‌ها دارند. همین موضوع باعث شده است توجه زیادی به یافتن راه‌حل‌های جایگزین و پاک‌تر برای سوخت‌رسانی به این وسایل نقلیه جلب شود.
در چند سال گذشته، بیودیزل به عنوان جایگزینی مطمئن و دوست‌دار محیط زیست برای گازوییل در کامیون‌ها معرفی شده است. بیودیزل سوختی است که از منابع تجدیدپذیر مانند روغن‌های گیاهی و چربی‌های حیوانی تولید می شود و به راحتی در موتورهای دیزل فعلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ویژگی باعث شده است بدون نیاز به تغییرات اساسی، کامیون‌ها بتوانند با همان کارایی سابق اما با آسیب کم‌تر به محیط زیست حرکت کنند.
یکی از دلایل اصلی تمایل شرکت‌های مختلف خودروساز به بیودیزل، کاهش تولید گازهای سمی و آلاینده‌هایی مانند دی‌اکسید گوگرد و ذرات معلق است. این کار علاوه بر کمک به حفاظت از محیط زیست، می‌تواند موجب بهبود کیفیت هوا و سلامت عمومی در شهرها و جاده‌ها شود. همچنین، وابستگی کشورها به واردات نفت کاهش پیدا کرده است و امنیت انرژی آن‌ها افزایش می‌یابد.
بیودیزل چیست؟
بیودیزل نوعی سوخت جایگزین است که شباهت زیادی به گازوییل معمولی دارد، اما از منابع طبیعی و تجدیدپذیر تهیه می‌شود. مواد اولیه برای تولید بیودیزل شامل روغن‌های گیاهی (مانند روغن سویا، روغن نخل یا کلزا)، چربی‌های حیوانی و حتا روغن‌های خوراکی استفاده شده است.
از نظر علمی، بیودیزل مخلوطی از «استرهای متیل اسیدهای چرب» (Fatty Acid Methyl Esters یا FAME) است که طی فرآیندی شیمیایی به نام ترانس استریفیکاسیون (Transesterification) تولید می‌شود. این فرآیند روغن طبیعی را به نوعی سوخت تبدیل می کند که قابل استفاده در موتورهای دیزلی باشد.
تولید بیودیزل
بیودیزل چگونه تولید می‌شود؟ این پرسشی‌ست که ممکن است برای هر فردی پیش آید که این سوخت تمیزتر از گازوییل چگونه تولید و مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
تولید بیودیزل شامل مراحل زیر است:
- استخراج مواد اولیه: روغن‌های گیاهی، چربی‌های حیوانی یا روغن‌های بازیافتی استخراج یا جمع‌آوری می‌شوند.
- فرآیند شیمیایی (ترانس‌استریفیکاسیون): در این مرحله، روغن‌ها یا چربی‌ها با یک الکل (مانند متانول) و یک کاتالیزور (مانند سود سوزآور یا پتاس) واکنش می‌دهند. در نتیجه این واکنش، بیودیزل تولید می‌شود و گلیسیرین به‌عنوان محصول جانبی جدا می‌گردد.
- خالص‌سازی: بیودیزل تولیدشده تصفیه و برای استفاده در موتورها آماده می‌شود.
مزایای سوخت بیودیزل
- کاهش آلودگی هوا: بیودیزل سوخت تمیزتری نسبت به گازوییل معمولی است. هنگام سوختن، آلودگی‌هایی مانند دی‌اکسید کربن (CO₂) کم‌تر تولید می‌کند و به کاهش گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند.
- منابع تجدیدپذیر: برخلاف سوخت‌های فسیلی که منابع محدودی دارد و تجدیدپذیر نیستند، مواد اولیه بیودیزل به سادگی از کشاورزی یا بازیافت روغن‌های مصرف شده تأمین می‌شوند.
- قابلیت استفاده بدون تغییر در خودروها: بیودیزل را می‌توان در اکثر موتورهای دیزلی موجود با تغییرات اندک یا حتا بدون نیاز به تغییر استفاده کرد. همچنین امکان مخلوط کردن آن با گازوییل نیز وجود دارد.
- سازگاری با محیط زیست: برخلاف گازوییل، بیودیزل به راحتی در طبیعت تجزیه می شود و به منابع آب و خاک آسیب نمی‌زند.
چالش‌های سوخت بیودیزل
- در دسترس بودن مواد اولیه: تولید بیودیزل وابسته به دسترسی به منابع مانند روغن‌های گیاهی یا روغن‌های بازیافتی است. این منابع ممکن است در برخی مناطق محدود باشند.
- محدودیت در سرمای زیاد: در دماهای بسیار پایین، بیودیزل ممکن است دچار مشکلات یخ‌زدگی شود.
- رقابت با صنایع غذایی: استفاده از روغن‌های گیاهی برای تولید بیودیزل ممکن است تقاضا برای محصولات کشاورزی را افزایش داده و باعث رقابت بین سوخت و غذا شود.
- منبع خبر: اسب بخار