واردات خودروهای کارکرده در بسیاری از کشورهای جهان تجربهای موفق بوده است، بهویژه در کشورهایی که بازار خودرو با محدودیتهای تولید داخلی یا قیمتگذاری نامتعادل روبهرو بوده است.
برای مثال فیلیپین، پاکستان و کنیا نمونههایی از کشورهایی هستند که واردات خودروهای کارکرده را بهعنوان ابزاری برای رفع نیازهای بازار و تامین خودروهای ارزانقیمت به کار گرفتهاند. همچنین کشورهای آفریقایی مانند نیجریه، کنیا و تانزانیا بهشدت به واردات خودروهای کارکرده وابسته هستند.
این اقدام در کشورهای یادشده موجب شده تنوع و کیفیت خودروهای موجود در بازار افزایش پیدا کند. علاوه بر این، امکان خرید خودرو برای اقشار کمدرآمد فراهم شده است. همچنین در بازار این کشورها قیمت خودروهای داخلی و انحصار خودروسازان نیز به علت رقابت با خودروهای کارکرده وارداتی کمتر شده است. اما این کشورها با برخی چالشها هم مواجه بودند؛ برای مثال نظارت ضعیف بر کیفیت خودروهای وارداتی گاهی منجر به ورود خودروهای فرسوده شده که این موضوع میتواند با قانونگذاری دقیق و نظارت با دقت بالا حل شود.
اما در کشورهای پیشرفته هم شاهد واردات خودروهای کارکرده هستیم. ایالات متحده آمریکا یکی از کشورهایی است که واردات و صادرات خودروهای کارکرده در آن رایج است. در آمریکا، واردات خودروهای کارکرده از کشورهایی مانند ژاپن و اروپا انجام میشود، اما این خودروها باید با استانداردهای ایمنی و زیستمحیطی آمریکا تطبیق داده شوند. به همین دلیل، واردکنندگان موظفاند تغییراتی در خودروها ایجاد کنند تا با قوانین داخلی هماهنگ شوند. از سوی دیگر، آمریکا خودروهای کارکرده خود را به کشورهای دیگر صادر میکند، بهویژه به کشورهای آمریکای لاتین و آفریقا. این صادرات معمولا شامل خودروهایی میشود که دیگر برای بازار داخلی آمریکا مناسب نیستند اما همچنان در کشورهای دیگر قابلاستفادهاند.
کانادا نیز تجربه مشابهی دارد. در این کشور، واردات خودروهای کارکرده از آمریکا بسیار رایج است، زیرا خودروهای آمریکایی معمولا با استانداردهای کانادا سازگار هستند. این موضوع باعث شده است که بازار خودروهای کارکرده در کانادا بهطور قابلتوجهی رشد کند. از سوی دیگر، کانادا خودروهای کارکرده خود را به کشورهای دیگر صادر میکند، اما مانند آلمان و ژاپن، استانداردهای سختگیرانهای برای صادرات این خودروها اعمال میکند.
در مجموع، کشورهای پیشرفته معمولا با تنظیم دقیق قوانین، استانداردهای زیستمحیطی و ایمنی را رعایت میکنند و از واردات و صادرات خودروهای کارکرده بهعنوان ابزاری برای تنظیم بازار، کاهش هزینهها و حتی توسعه تجارت بینالمللی استفاده میکنند. تجربه این کشورها نشان میدهد که اگر این سیاست بهدرستی مدیریت شود، میتواند به نفع اقتصاد و مصرفکنندگان باشد، بدون اینکه به محیطزیست یا صنعت داخلی آسیب جدی وارد کند.
تجربه کشورهای پیشرفته نشان میدهد که واردات خودروهای کارکرده، اگر با برنامهریزی و مدیریت درست انجام شود، میتواند تاثیرات مثبتی بر بازار خودرو داشته باشد. برای مثال، در بسیاری از کشورها قوانین دقیقی برای واردات خودروهای دستدوم وجود دارد که تضمین میکند فقط خودروهای باکیفیت، کممصرف و دارای استانداردهای ایمنی و آلایندگی وارد شوند. این کار از ورود خودروهای فرسوده و آلاینده جلوگیری میکند و به بهبود وضعیت محیطزیست و کاهش آلودگی هوا کمک میکند.
همچنین، واردات خودروهای کارکرده میتواند رقابت در بازار داخلی را افزایش دهد. در کشورهایی که این سیاست اجرا شده، تولیدکنندگان داخلی مجبور شدهاند کیفیت محصولات خود را ارتقا دهند و قیمتها را منطقیتر کنند، چراکه مصرفکنندگان گزینههای بیشتری برای انتخاب داشتهاند. این موضوع در نهایت به نفع مصرفکنندگان تمام میشود، زیرا هم خودروهای باکیفیتتری در دسترس خواهند داشت و هم قیمتها کاهش مییابد.
یکی دیگر از مزایای واردات خودروهای کارکرده، دسترسی اقشار متوسط و کمدرآمد به خودروهای باکیفیت و ارزانتر است. در بسیاری از کشورها، این سیاست به خانوارهایی که توان خرید خودروهای نو را ندارند، این امکان را داده که با هزینهای کمتر، از خودروهای مناسب استفاده کنند. البته، این موضوع باید بهگونهای مدیریت شود که فشار بیشازحدی بر منابع ارزی کشور وارد نکند. به همین دلیل، تمرکز بر واردات خودروهای اقتصادی و کممصرف میتواند راهحل مناسبی باشد.
از سوی دیگر، واردات خودروهای کارکرده باید بهعنوان ابزاری برای تشویق خودروسازان داخلی به بهبود کیفیت و رقابتپذیری استفاده شود. کشورهای موفق در این زمینه، با سیاستگذاری هوشمند، هم از تولید داخلی حمایت کردهاند و هم بازار را برای مصرفکنندگان متعادلتر کردهاند.
در نهایت، شفافیت در فرآیند واردات و نظارت دقیق بر اجرای قوانین، از سوءاستفاده و فساد جلوگیری میکند و تضمین میکند که این سیاست بهدرستی اجرا شود. اگر ایران بتواند از این تجربهها استفاده کند، واردات خودروهای کارکرده میتواند بهعنوان ابزاری موثر برای بهبود بازار خودرو و افزایش رضایت مصرفکنندگان عمل کند.