لنت‌های ترمز نامرغوب، فاقد استانداردهای کیفی، می‌توانند به سیستم ترمز، دیسک‌ها و ایمنی سرنشینان آسیب جدی وارد کنند. از سایش دیسک‌ها تا افزایش ۲۰ درصدی فاصله توقف، این لنت‌ها تهدیدی برای عملکرد خودرو هستند.
لنت‌های ترمز، جزء حیاتی سیستم ترمز، نقش کلیدی در ایمنی و عملکرد خودرو دارند. با این حال، لنت‌های نامرغوب که اغلب با مواد غیراستاندارد (مانند آزبست یا کامپوزیت‌های ضعیف) تولید می‌شوند، می‌توانند به خرابی قطعات، کاهش کارایی ترمز و افزایش خطر تصادف منجر شوند. طبق گزارش‌های موجود، لنت‌های غیراستاندارد با ضریب اصطکاک کم‌تر از ۰.۳ یا مقاومت حرارتی ناکافی، فاصله توقف را تا ۱۵ متر در سرعت ۸۰ کیلومتر بر ساعت افزایش می‌دهند. در ایران با ترافیک سنگین و جاده‌های ناهموار، این مشکل تشدید شده و نیاز به لنت‌های باکیفیت را ضروری‌تر می‌کند.
سایش و خرابی دیسک‌های ترمز
لنت‌های نامرغوب، ساخته‌شده از مواد سخت یا ناهمگن (مانند فلزات غیراستاندارد)، باعث سایش غیرعادی دیسک‌های ترمز می‌شوند. دیسک‌ها با ضخامت استاندارد (حداقل ۱۰ میلی‌متر) ممکن است دچار خراشیدگی (عمق بیش از ۰.۵ میلی‌متر) یا تاب برداشتن (انحراف بیش از ۰.۱ میلی‌متر) شوند. این آسیب‌ها لرزش هنگام ترمزگیری ایجاد کرده و کارایی ترمز را تا ۳۰ درصد کاهش می‌دهند، ضمن این‌که عمر دیسک‌ها را از ۸۰,۰۰۰ به ۵۰,۰۰۰ کیلومتر می‌رساند.
کاهش کارایی سیستم ترمز
لنت‌های غیراستاندارد با ضریب اصطکاک پایین (کم‌تر از ۰.۳) نسبت به لنت‌های استاندارد (۰.۳۵ تا ۰.۴۵)، نیروی ترمز را کاهش داده و فاصله توقف را افزایش می‌دهند. داده‌های موجود نشان می‌دهد که در این شرایط، در سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت، فاصله توقف تا ۲۰ درصد (۱۲ متر) بیش‌تر می‌شود، که در شرایط اضطراری مانند ترافیک خطر برخورد را افزایش می‌دهد.
افزایش دما و خرابی هیدرولیکی
لنت‌های نامرغوب با مقاومت حرارتی کم، در ترمزهای شدید (دمای دیسک تا ۵۰۰ درجه سانتی‌گراد) دچار سوختگی یا شیشه‌ای شدن می‌شوند، که اصطکاک را تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهد. این گرما به مایعات ترمز منتقل شده و می‌تواند باعث جوشیدن مایع و ایجاد حباب‌های هوا در سیستم هیدرولیک (فشار ۱۰۰ تا ۱۵۰ بار) شود، که به «فید ترمز» و از کار افتادن ترمز منجر می‌شود.
سایش نامتوازن و خرابی کالیپرها
لنت‌های غیراستاندارد با ضخامت یا سختی ناهمگن، فشار نامتوازن به کالیپرها (فشار کاری ۵۰ بار) وارد می‌کنند، که پیستون‌های کالیپر را از تراز خارج کرده و باعث نشتی روغن یا گیر کردن آن‌ها می‌شود. این مشکل می‌تواند خودرو را هنگام ترمزگیری به یک سمت بکشد و خطر واژگونی را در سرعت‌های بالا افزایش دهد.
تولید صدا و ارتعاش
لنت‌های نامرغوب صداهای ناهنجار مانند جیرجیر یا سوت (فرکانس ۱,۰۰۰ تا ۵,۰۰۰ هرتز) تولید می‌کنند که ناشی از مواد غیرمناسب یا طراحی ضعیف است. این صداها نشانه تماس نامناسب با دیسک بوده و کارایی ترمز را کاهش می‌دهند. ارتعاشات ناشی از آن نیز به سیستم تعلیق (کمک‌فنرها با فشار ۵ بار) آسیب زده و سایش آن را تسریع می‌کند.
افزایش خطر تصادف
لنت‌های بی‌کیفیت با کاهش کارایی ترمز، خطر تصادف را در جاده‌های خیس یا ترافیک سنگین افزایش می‌دهند. در این شرایط ممکن است که زمان واکنش ترمز تا ۰.۵ ثانیه (معادل ۱۱ متر در سرعت ۸۰ کیلومتر بر ساعت) افزایش یابد. همچنین، خرابی ترمز عملکرد ABS (فرکانس سنسور ۱۰۰ هرتز) را مختل کرده و خطر قفل شدن چرخ‌ها را افزایش می‌دهد.
چالش‌های ایران در استفاده از لنت‌های نامرغوب
بازار قطعات یدکی ایران پر از لنت‌های غیراستاندارد است که گاهی با مواد بازیافتی یا آزبست (ممنوع در استانداردهای جهانی به دلیل خطرات سلامتی) تولید می‌شوند. این لنت‌ها نه‌تنها عملکرد ضعیفی دارند، بلکه گردوغبار مضر آن‌ها می‌تواند مشکلات تنفسی ایجاد کند، به‌ویژه در شهرهای پرترافیک.
راهکارهای پیشگیری
- انتخاب لنت‌های استاندارد: استفاده از لنت‌هایی استاندارد و ضریب اصطکاک ۰.۳۵ تا ۰.۴۵، همراه با بررسی گواهی‌نامه‌های کیفی.
- بررسی منظم: بازبینی لنت‌ها هر ۲۰,۰۰۰ کیلومتر یا ۶ ماه برای اطمینان از ضخامت (حداقل ۳ میلی‌متر) و وضعیت دیسک‌ها.
- نصب حرفه‌ای: نصب توسط تعمیرکاران ماهر با ابزارهای دقیق برای جلوگیری از مشکلات نصب.
- رانندگی آرام: اجتناب از ترمزهای شدید برای کاهش دمای سیستم و افزایش عمر لنت‌ها تا ۲۰ درصد.
- منبع خبر: اسب بخار