بعد از فعال شدن مکانیزم ماشه، صدور بیانیه مشترک اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس و ادعای تکراری درباره جزایر سه‌گانه، دومین نشانه از تنهایی استراتژیک ایران به شمار می‌رود. در این شرایط، عدم همکاری چین و روسیه با اروپا می‌تواند از «خودرو» راهی برای عبور ایران از تنهایی استراتژیک بسازد و از شدت فشارها بکاهد.
پس از فعال شدن مکانیزم ماشه و همراهی غربی‌ها با اروپا مبنی بر افزایش فشارها به ایران و بازگشت تحریم‌ها، شورای همکاری خلیج فارس نیز در آخرین نشست خود مواضع تکراری امارات درباره جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را تکرار کرد و اتحادیه اروپا نیز در بیانیه‌ای مشترک این مواضع را تأیید و با آن‌ها همراه شده است.
به باور کارشناسان سیاست بین‌الملل، این موضوع «وضعیت دشوار ایران در عرصه بین‌المللی» را برجسته کرده است.
در این بیانیه، ایران به «اشغال» جزایر متهم شده و خواسته شده کنترل آن‌ها پایان یابد و به قوانین بین‌المللی احترام گذاشته شود. پیش‌تر، چین و روسیه که در گذشته مواضع محتاطانه‌ای در حمایت از ایران داشتند، اکنون از راهکارهای حقوقی و میانجی‌گری صلح‌آمیز حمایت می‌کنند و از همراهی مستقیم با تهران خودداری کرده‌اند.
این فشار ترکیبی، ایران را در وضعیتی قرار داده که تحلیلگران از آن به «تنهایی استراتژیک» یاد می‌کنند؛ کشوری با مالکیت تاریخی و مستند بر جزایر، اما بدون پشتیبانی قاطع در دیپلماسی بین‌المللی. ضمن اینکه به باور آن‌ها، در حال حاضر فشار غرب و کشورهای عربی، ایران را در موقعیتی شکننده قرار داده است که هم چالش حقوقی و هم دیپلماتیک را به‌طور هم‌زمان ایجاد می‌کند.
در این شرایط، به نظر می‌رسد جدا از اتخاذ راهکاری مناسب برای حفظ تمامیت ارضی، می‌توان از ظرفیت و پتانسیل‌های بازار خودروی ایران برای کاهش فشارها و عبور از این وضعیت استفاده کرد. با توجه به میزان وابستگی خودروسازی ایران به واردات از چین و ابهام در ادامه و نوع همکاری آن‌ها، این وابستگی را باید به مثابه فرصتی ویژه تلقی کرد و جذابیت بیشتری برای ورود سرمایه‌های خارجی فراهم ساخت.
واردات خودرو با ارزهای شخصی توسط ایرانیان خارج از کشور شاید یکی از این راه‌ها به شمار بیاید، اما نمی‌تواند به اندازه ورود سرمایه‌های خارجی و همکاری‌های مشترک، تأثیر داخلی و خارجی داشته باشد.
بر اساس آمار، در فاصله سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۳، حجم واردات خودرو و قطعات از چین بیش از ۶۰ درصد افزایش یافته است. این وابستگی اگرچه به دور زدن تحریم‌ها کمک شایانی کرده، اما در عین حال مانند تیغ دولبه است. یعنی از یک سو می‌تواند به‌عنوان عاملی پرهزینه برای دور زدن تحریم‌ها عمل کند، اما از سوی دیگر، اگر به هر دلیلی چین همکاری‌های خود را قطع کند، در عمل خودروسازی ایران فلج شده و حتی ممکن است از پا بیفتد.
بنابراین در این شرایط، چاره‌ای جز بازتعریف برخی راهکارها و تدوین سیاست‌های جدید وجود ندارد. در واقع، به‌رغم بازگشت تحریم‌ها و احتمال افزایش فشارها، سیاست‌گذاران و متولیان به‌جای ایجاد محدودیت‌ها و فرصت‌سوزی‌ها باید شرایطی ویژه برای ورود سرمایه‌های جدید ایجاد کنند؛ شرایطی که حتی برای خودروسازان غیرچینی نیز جذابیت ویژه‌ای به وجود بیاورد.
یعنی همان‌طور که نفت با تخفیف به چین فروخته و به‌صورت تهاتر، کالای موردنیاز وارد می‌شود، می‌توان با همین دیدگاه، زمینه‌های ورود سرمایه‌های خارجی و همکاری‌های مشترک با خودروسازان کشورهای دیگر را نیز فراهم کرد.
شاید این راه در عمل ممکن نباشد، اما حداقل می‌تواند شرایط تسهیل تولید و کسب‌وکارهای خودرویی را برای فعالان فعلی بازار خودرو فراهم کند؛ بازاری که این روزها به‌واسطه بازگشت تقاضاهای سفته‌بازانه، باز هم در شرایط بسیار حساس با احتمال افزایش دوباره قیمت‌ها قرار گرفته است.
در این میان، خودرو می‌تواند ایران را از «تنهایی استراتژیک» خارج کند.
منبع خبر: اسب بخار