تصور کنید خودرویی که نه تنها مسیر را می‌شناسد، بلکه حال و هوایتان را هم درک می‌کند؛ از شادی‌تان لذت می‌برد و در خستگی‌تان به کمکتان می‌آید. با ورود هوش مصنوعی احساسی به صنعت خودرو، این رویا دیگر دور از دسترس نیست.
در دهه‌های اخیر، خودروها از وسایل نقلیه ساده به ماشین‌هایی هوشمند تبدیل شده‌اند که می‌توانند رانندگی کنند، مسیر را پیدا کنند و حتی از تصادفات جلوگیری کنند. اما حالا، گام بعدی در این تحول بزرگ در حال شکل‌گیری است و خودروهایی که احساسات راننده و سرنشینان را درک می‌کنند، در مسیر جاده‌ها قرار گرفته‌اند. فناوری هوش مصنوعی احساسی (Emotional AI) که ترکیبی از سنسورهای پیشرفته، یادگیری ماشینی و روان‌شناسی است، به خودروسازان این امکان را می‌دهد تا ماشین‌هایی بسازند که نه تنها شما را به مقصد می‌رسانند، بلکه با شما همدلی هم می‌کنند.
این فناوری با استفاده از دوربین‌های داخل کابین، میکروفون‌ها و حسگرهای زیستی، حالات چهره، تن صدا، ضربان قلب و حتی حرکات بدن راننده را تحلیل می‌کند. به عنوان مثال، اگر در ترافیک سنگین عصبانی شوید، خودرو ممکن است موسیقی آرامش‌بخش پخش کند یا نورپردازی داخل کابین را تغییر دهد تا استرس‌تان کاهش یابد. اگر خسته به نظر برسید، سیستم هشدار می‌دهد یا حتی پیشنهاد می‌کند که کنترل رانندگی را به هوش مصنوعی واگذار کنید. این قابلیت‌ها، که زمانی در فیلم‌های علمی-تخیلی دیده می‌شد، حالا به لطف شرکت‌هایی مثل Affectiva و BMW در حال ورود به واقعیت است.
یکی از پیشگامان این حوزه، Affectiva Automotive AI است که با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده، احساسات راننده را در لحظه رصد می‌کند. این سیستم می‌تواند تشخیص دهد که آیا راننده حواسش پرت شده، مضطرب است یا خواب‌آلودگی به سراغش آمده. به گفته کارشناسان، این فناوری نه تنها تجربه رانندگی را شخصی‌تر می‌کند، بلکه ایمنی جاده‌ها را هم افزایش می‌دهد. آمار نشان می‌دهد که بیش از ۹۰ درصد تصادفات رانندگی به خطای انسانی مربوط است؛ حال تصور کنید خودرویی که قبل از شما متوجه اشتباهات احساسی‌تان شود و واکنش نشان دهد.
شرکت‌های بزرگ خودروسازی هم بیکار ننشسته‌اند. ب‌ام‌و در نمایشگاه CES 2024 از کانسپتی رونمایی کرد که با استفاده از هوش مصنوعی احساسی، کابین خودرو را به یک “فضای زندگی” تبدیل می‌کند. در این خودرو، اگر شاد باشید، سیستم صوتی آهنگ‌های پرانرژی پخش می‌کند و اگر غمگین باشید، با تغییر رنگ نورها و پیشنهاد مکالمه‌ای آرام با دستیار هوشمند، حال‌تان را بهتر می‌کند. مرسدس‌بنز هم در مدل‌های جدیدش از حسگرهایی استفاده کرده که با تحلیل ضربان قلب و تنفس، سطح استرس راننده را می‌سنجد و در صورت نیاز، ماساژ صندلی را فعال می‌کند.
اما این فناوری فقط به رفاه محدود نمی‌شود. در خودروهای خودران، درک احساسات می‌تواند نقشی حیاتی ایفا کند. فرض کنید در یک موقعیت اضطراری، خودروی خودران باید بین دو انتخاب سخت تصمیم بگیرد؛ اینکه آیا راننده در آن لحظه ترسیده یا آرام است، می‌تواند به سیستم کمک کند تا بهترین واکنش را نشان دهد. اینجاست که هوش مصنوعی احساسی از یک ابزار لوکس به یک ضرورت تبدیل می‌شود.
با این حال، این پیشرفت‌ها بدون چالش نیستند. یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌ها، حریم خصوصی است. آیا رانندگان حاضرند دائما تحت نظارت دوربین‌ها و حسگرهایی باشند که احساسات‌شان را رصد می‌کنند؟ کارشناسان معتقدند که برای جلب اعتماد عمومی، شرکت‌ها باید شفافیت بیشتری درباره نحوه جمع‌آوری و استفاده از این داده‌ها داشته باشند. علاوه بر این، هوش مصنوعی هنوز در تشخیص دقیق احساسات پیچیده مثل طنز یا احساسات مختلط با مشکلاتی روبه‌روست. به عنوان مثال، ممکن است گریه شادی را با ناراحتی اشتباه بگیرد.
از سوی دیگر، این فناوری پتانسیل تغییر تعامل انسان و ماشین را دارد. در آینده‌ای نه چندان دور، ممکن است خودروی شما به دوست صمیمی‌تان تبدیل شود؛ کسی که نه تنها شما را می‌فهمد، بلکه در لحظات سخت کنار شماست. تصور کنید بعد از یک روز کاری سخت، خودرویتان با صدای آرامش‌بخش می‌گوید: “به نظر میاد خسته‌ای، بذار یه مسیر خلوت‌تر برات پیدا کنم.” این سطح از personalization می‌تواند صنعت خودرو را به کل متحول کند.
در ایران هم، با توجه به رشد سریع بازار خودروهای وارداتی و علاقه‌مندی به فناوری‌های جدید، این نوآوری می‌تواند جذابیت زیادی داشته باشد. البته چالش‌هایی مثل هزینه بالا و کمبود زیرساخت‌های لازم ممکن است ورود آن را به تعویق بیندازد. اما با نگاهی به آینده، ماشین‌های احساسی نه تنها یک امکان، بلکه یک انتظار خواهند بود. وقتی خودرویی شما را می‌فهمد، رانندگی دیگر فقط جابه‌جایی نیست؛ یک تجربه انسانی است.
منبع خبر: اسب بخار