در خودروهای سنگین نگهداری اصولی ترمز نه تنها امنیت را تضمین کرده بلکه موجب کاهش استهلاک مجموعه‌ی پیشرانه، تعلیق و سوخت می‌شود. شناخت رفتار ترمز در فشار بالا و سرویس دوره‌ای آن کلید افزایش عمر ناوگان است.
سیستم ترمز در کامیون و کشنده، حیاتی‌ترین مجموعه‌ی ایمنی خودرو است. سیستمی که در شرایط سخت، وزن بالا و مسیرهای طولانی باید همیشه آماده واکنش باشد. در واقع، عملکرد درست ترمز نه‌تنها به راننده اطمینان روانی می‌دهد، بلکه نقش مستقیم در کاهش استهلاک سیستم تعلیق، گیربکس و مصرف سوخت دارد.
مشخصا سیستم ترمز در خودروهای کار و تجاری با خودروهای سواری تفاوت‌های بزرگی داشته و نیاز به نگهداری درست است. در ادامه به چند مورد که می‌تواند استهلاک سیستم ترمز در کامیون و کشنده را کاهش داده و عمر این سیستم حیاتی را بیشتر کند خواهیم پرداخت.
عدم استفاده طولانی از ترمز پایدار
بسیاری از رانندگان به‌طور ناخودآگاه در سراشیبی‌ها یا ترافیک، ترمز را به مدت طولانی نگه می‌دارند. این رفتار، ساده‌ترین راه برای بالا رفتن دمای مجموعه دیسک، لنت و کالیپر است که در نهایت به سوختن لنت یا تاب برداشتن دیسک می‌انجامد.
راهکار حرفه‌ای، تقسیم نیروی ترمز بین سیستم ترمز اصلی، ترمز کمکی موتور (Engine Brake) یا ریتاردر است. این ترکیب باعث می‌شود نیروی ترمز در سراسر سیستم پخش شود و دمای قطعات اصلی همیشه در محدوده‌ی ایمن بماند.
تنظیم باد و تعادل بار، کلید کاهش فشار ترمز
ترمزها همیشه تابع وزن و توزیع بار هستند. اگر باد لاستیک‌ها کم یا بار به‌صورت ناهماهنگ بین محور‌ها و تایرها تقسیم شده باشد، فشار ترمز به‌صورت نامتوازن روی چرخ‌ها اعمال می‌شود.
نتیجه؟ استهلاک زودرس لنت‌های جلو یا عقب، سایش غیر یکسان دیسک‌ها و افزایش فاصله‌ی توقف. پیش از هر سفر، بررسی دقیق فشار باد و تعادل بار (به‌خصوص در کشنده‌های یدک‌دار) باید در اولویت چک لیست راننده قرار گیرد.
بررسی کیفیت و سطح روغن (مایع) ترمز
بسیاری تصور می‌کنند روغن ترمز فقط در خودروهای سواری اهمیت دارد، اما در کامیون‌ها این مایع هیدرولیکی وظیفه‌ی انتقال دقیق نیرو از پدال به سیلندرها و باقی اجزای سیستم ترمز را بر عهده دارد.
وجود رطوبت یا آلودگی در مدار باعث افت کارایی، خوردگی داخلی سیلندرها و حتی قفل ناگهانی چرخ‌ها می‌شود. تعویض دوره‌ای روغن ترمز طبق دستورالعمل سازنده و استفاده از برند معتبر، بزرگترین سرمایه‌گذاری برای افزایش عمر ترمز است.
انتخاب لنت مناسب؛ تفاوت بین مقاومت و فرسایش
در بازار قطعات خودروهای سنگین، تفاوت کیفیت میان لنت‌ها بسیار گسترده است. لنت‌های ارزان معمولاً از ترکیبات فلزی سخت ساخته شده که گرچه در ابتدا قدرت ترمز بالایی دارند، ولی هم دیسک را می‌خورند و هم صدای زیاد تولید می‌کنند.
لنت‌های توصیه شده توسط سازنده یا برندهای معتبر (مانند WABCO، Knorr-Bremse، Haldex و Textar برای کامیون‌ها) بهترین توازن بین دوام، حرارت و نرمی را ارائه می‌دهند.
سرویس روزانه و بازبینی؛ پیشگیری از اتفاق‌های ناگهانی
هر راننده‌ی حرفه‌ای پیش از حرکت باید به‌صورت چشمی وضعیت کلی ترمزها را بررسی کند: نشتی هوا یا روغن، وضعیت لنت‌ها، صدای غیرعادی و فاصله عملکرد پدال. این کار فقط چند دقیقه زمان می‌برد، اما می‌تواند از هزاران کیلومتر خسارت جلوگیری کند.
رانندگی هوشمندانه؛ ترمز کمتر، عمر بیشتر
فنون رانندگی اقتصادی (Eco Driving) نه‌تنها مصرف سوخت را کاهش می‌دهد، بلکه عمر ترمز را نیز دو برابر می‌کند. راننده‌ای که مسیر را پیش از حرکت بازبینی کند، با رها کردن گاز به‌موقع و استفاده از ترمز موتور، کمتر نیاز به فشار ناگهانی پدال خواهد داشت.
در جاده و به ویژه مسیرهای کوهستانی و شیبدار، هماهنگی با گیربکس و انتخاب دنده‌ی مناسب باعث می‌شود سیستم ترمز فقط برای کنترل نهایی استفاده شود، نه برای توقف کامل بار.
تمیزی و تهویه، دشمن استهلاک پنهان
لنت و دیسک برای عملکرد درست به دمای ثابت و هوای خنک نیاز دارند. تجمع گرد و غبار، روغن یا گل روی چرخ‌ها، تهویه را مختل می‌کند و حرارت بیشتری به سیستم وارد می‌سازد. در سرویس‌های دوره‌ای، شست و شوی مجموعه ترمز با فشار هوای خشک یا مواد شوینده مخصوص، نقش مؤثری در کاهش استهلاک دارد.
منبع خبر: اسب بخار